Hoe is biofilm te voorkomen en te behandelen?

In dit deel kunt u lezen over:

• exsudaatophoping en waarom het optreedt
• het belang van het behandelen van ‘de ruimte tussen het wondbed en het verband’
• hoe is biofilm te voorkomen?
• hoe is biofilm te behandelen?

Ophopingvan exsudaat is wanneer het exsudaat zich ophoopt in de opening of ‘dode ruimte’ tussen het wondbed en het verband.¹ Ophopingen van exsudaat bevorderen de groei van bacteriën. Dit verhoogt het risico op lekkage, maceratie, infectie en vorming van biofilm.¹

Het ophopen van exsudaat komt waarschijnlijk voor:

• bij wonden met onregelmatige vormen, openingen of holtes;²
• wanneer het wondverband het exsudaat niet goed absorbeert;¹
• wanneer er meer vocht is dan het verband kan opnemen.¹

Debeste manier om ophoping van exsudaat te voorkomen, is door ‘de ruimte tussen het wondbed en het verband’ te behandelen. Het kiezen van het juiste wondverband is een belangrijk onderdeel van dit proces. Als u bijvoorbeeld een niet-conform verband gebruikt, kan het moeilijk zijn om nauw contact met het wondbed te garanderen. Dit kan leiden tot openingen, waar het exsudaat zich in kan ophopen.²

Een recent consensusproject concludeerde dat het behandelen van de ruimte tussen het wondbed en het verband, een van de beste methoden is om een optimale geneesomgeving te bevorderen. Het project beveelt het gebruik van een verband aan dat:¹

• zich tot 2 cm diep aan het wondbed aanpast; en
• antimicrobiële eigenschappen heeft.

Dit kan de ophoping van exsudaat verminderen en een minder gunstige omgeving voor de vorming van biofilm creëren.

Het voorkomen en behandelen van biofilm is een belangrijk onderdeel van de wondbehandeling. Dit is om twee redenen het geval:²

1. in de meeste chronische wonden is biofilm aanwezig; en
2. de aanwezigheid van biofilm is een belangrijke oorzaak van een vertraagde wondgenezing.

Een van de belangrijkste manieren om de vorming van biofilm te voorkomen, is het verminderen van de ophoping van exsudaat.²

Zodra u heeft vastgesteld dat er waarschijnlijk biofilm in de wond aanwezig is, moet u een geschikte behandelingsstrategie opstellen. Om ervoor te zorgen dat uw behandelingsstrategie het maximale effect heeft, zijn er twee basisstappen die u kunt nemen:²

• doe wat u kunt om het immuunsysteem van uw patiënt te versterken; en
• werk altijd in een schone omgeving.

De beste strategie voor op biofilm gebaseerde wondverzorging is de ‘reinig en bedek’-benadering. Deze benadering is gebaseerd op:²

• adequaat débridement om de biofilm te verstoren; en
• het gebruik van antimicrobiële verbanden tussen de débridementen in. Dit vermindert het vermogen van de planktonische bacteriën om de biofilm opnieuw te vormen.

Hoe u biofilm kunt aanpakken en voorkomen, wordt in deze tabel in vijf stappen beschreven:²

Download de tabel zodat u deze bij de hand hebt voor al uw wondbeoordelingen, om er zeker van te zijn dat u alle vijf de stappen hebt doorlopen.

Voortdurende herbeoordeling is noodzakelijk

Om wondinfectie of een nieuwe vorming van biofilm te voorkomen, moet u de wond bij elke verbandwisseling voortdurend opnieuw beoordelen. Denk eraan de patiënt altijd door te verwijzen naar een specialist als u het volgende constateert:¹

• een verbetering van minder dan 20% in het wondgebied over een periode van vier weken;
• meer pijn;
• een onverwachte toename van exsudaat;
• een vermoedelijke infectie of biofilm;
• een achteruitgang van de gezondheid en het welzijn van de patiënt