Diabetische voetulcera: wat zijn het en hoe kunnen ze worden behandeld?

In dit deel leert u:

De last van diabetische voet

Leven met een diabetische voet heeft een significante impact op de kwaliteit van leven van een persoon.^1,2 Mensen met diabetes hebben bijna twee keer zoveel kans op angst en depressie als de algemene bevolking.³ Wanneer diabetische voet hieraan wordt toegevoegd, neemt de last voor de patiënt, zijn/haar familie, de gezondheidszorg en de samenleving als geheel alleen maar toe.⁴Uit onderzoek blijkt zelfs dat binnen vijf jaar 48% van de mensen met diabetische voet is overleden.⁵

Als zorgverlener speelt u een belangrijke rol bij het verminderen van deze last. Dit gedeelte geeft u een basiskennis van de oorzaak van diabetische voetulcera en de specifieke aanwijzingen voor de behandeling ervan.

Als u nog niet eerder met diabetespatiënten hebt gewerkt en een basiskennis van de oorzaken en complicaties van deze chronische ziekte nodig heeft, lees dan hier meer over diabetes.

Wat is een diabetisch voetulcus?

Een diabetisch voetulcus, ook wel diabetische voet genoemd, is een gelokaliseerde verwonding van de huid en/of het onderliggende weefsel, meestal onder de enkel, bij een persoon met diabetes.⁶

Wat veroorzaakt een diabetisch voetulcus?

Er zijn twee aandoeningen die leiden tot diabetische voet:^{7, 4}

Perifere diabetische neuropathie (PDN); en
Perifere arteriële aandoening (PAD).

Lees hier meer over perifere diabetische neuropathie en perifere arteriële aandoening.

Hoe behandel ik een diabetisch voetulcus?

Om diabetische voetulcera effectief te behandelen, moet u:

een algehele wondbeoordeling uitvoeren; en
bepalen of de wond geïnfecteerd is.

Laten we deze twee stappen eens nader bekijken.

Stap 1: Een algehele wondbeoordeling uitvoeren

Het volgen van een gestandaardiseerde en consistente strategie bij het beoordelen van de wond, is de beste manier om ervoor te zorgen dat u alle belangrijke aspecten behandelt. We noemen dit de algehele benadering.^{4, 9} Hierbij wordt zowel rekening gehouden met interne als externe factoren, zoals:¹⁰

de volledige geschiedenis van de patiënt;
het medicatieprofiel en de comorbiditeiten van de patiënt;
de status van de diabetes van de patiënt; en
de geschiedenis van de wond (bijvoorbeeld type, eerdere diabetische voetulcera of amputaties, oorzaak, grootte en diepte en tekenen van infectie)⁴

Gebruik de driehoek voor wondbeoordeling om u te helpen een algehele wondbeoordeling uit te voeren. Dit hulpmiddel zorgt ervoor dat u consistent bent bij het beoordelen van de wond en helpt u bij het kiezen van de optimale behandeling voor uw patiënt.¹¹

U kunt hier meer lezen over het hulpmiddel de driehoek voor wondbeoordeling.

Stap 2: Bepalen of het ulcus geïnfecteerd is

Omdat geïnfecteerde diabetische voetulcera een groter risico op amputatie met zich meebrengen, is het belangrijk dat u bij het beoordelen van de wond op tekenen van infectie let.

Als uw patiënt een wond heeft die niet geneest, moet u:⁵

de vitale functies van de patiënt meten en passende bloedonderzoeken uitvoeren;
de arteriële perfusie beoordelen, d.w.z. hoe goed het bloed door de slagaders stroomt;
na het debrideren van de wond, de grootte van de wond onderzoeken en beoordelen; en
controleren op lokale of systemische tekenen of symptomen van infectie.

Als u een of meer van de volgende symptomen ziet, kan dit een teken zijn van een diepe infectie:

bewijs van systemische toxiciteit,
ontsteking verder van de huidwond af,
aanhoudende infectie,
verslechtering van een eerder gecontroleerde glykemie, of
pijn in een voet die voorheen gevoelloos (ongevoelig) was.

Houd er rekening mee dat perifere diabetische neuropathie en perifere arteriële aandoening, tekenen en symptomen van infectie bij diabetische voetulcera kunnen maskeren.

Hier leest u meer informatie over de behandeling van infectie bij diabetische voetulcera.

References

1. Price, P. (2004). The Diabetic Foot: Quality of Life. Clinical Infectious Diseases. 39, 129–31.
2. Raghav, A., Ahmad Khan, Z., Kumar Labala, R., Ahmad, J., Noor, S., Kumar Mishra, B. (2019). Financial burden of diabetic foot ulcers to world: a progressive topic to discuss always. Ther Adv Endocrinol Metab. 9(1) 29–31.
3. Ahmad, A., Abujbaraa, M., Jaddouc, H., Younesd, N. A. (2018). Anxiety and Depression Among Adult Patients With Diabetic Foot: Prevalence and Associated Factors. J Clin Med Res. 10(5):411-418.
4. Schaper, N. C., van Netten, J. J., Apelqvist, J., Bus, S. A., Hinchliffe, R. J., Lipsky, B. A. on behalf of the International Working Group on the Diabetic Foot (IWGDF) (2019). IWGDF Practical guidelines on the prevention and management of diabetic foot disease.
5. International Diabetes Federation (2017). Clinical Practice Recommendation on the Diabetic Foot: A guide for health care professionals: International Diabetes Federation: Brussels
6. National Institute for Health and Care Excellence (NICE) (2015). Diabetic foot problems: Prevention and management.
7. Pendsey, S. P. (2010). Understanding diabetic foot. Int J Diabetes Dev Ctries. Apr-Jun; 30(2): 75–79.
8. Tawfik, M. (2017). Peripheral arterial disease and the diabetic foot. Diabetic Foot Canada 5: 10–13.
9. World Union of Wound Healing Societies (WUWHS) (2016). Florence Congress, Position Document. Local management of diabetic foot ulcers. Wounds International.
10. Wounds International (2013). International Best Practice Guidelines: Wound Management in Diabetic Foot Ulcers.
1. Dowsett, C., Protz, K., Drouard, M. and Harding, K. G. (2015). Triangle of Wound Assessment made easy. Wounds International, May.